Cha Mẹ nào cũng mong muốn con cái là một thành viên có trách nhiệm, biết quan tâm đến gia đình và cộng đồng. Muốn vậy, các em cần phải tuân theo một kỷ luật nhất định. Những nghiên cứu từ trước tới nay đều công nhận rằng phụ huynh vẫn giữ một vai trò chủ yếu trong giáo dục con cái. Điều quan trọng nên nhớ là phụ huynh có thể thay đổi những hành vi tiêu cực của các em và không bao giờ nên tuyệt vọng.
Dĩ nhiên việc dạy dỗ con cái giữ kỷ luật đòi hỏi nhiều cố gắng và kiên nhẫn.
Những bước tích cực dạy con về kỷ luật
Một trong những phần thưởng tốt nhất là cho các em biết rằng: Cha Mẹ yêu quý và quan tâm tới chúng. Hãy khen ngợi những việc làm tích cực, ôm hôn và lắng nghe chúng nói. Sau đó hãy cho chúng biết phụ huynh mong đợi những gì bằng cách đặt ra một số kỷ luật được giải thích lý do. Kỷ luật phải là những mệnh lệnh rõ ràng, ngắn gọn.
Thí dụ: Hãy nói, “Con đặt bình sữa của em vào giữa bàn”
Không nên kèm theo những câu không cần thiết như, “Để bình sữa lung tung như thế không được, con chẳng bao giờ chú ý cả, dặn bao nhiêu lần cũng không xong.”
Hãy đặt những giới hạn khi các em chưa sẵn sàng kiềm chế chính mình. Các em cần được biết rõ ràng những gì phụ huynh mong đợi và phản ứng của phụ huynh nếu các em làm ngược lại.
Chỉ đặt những luật lệ mà phụ huynh nghĩ rằng quan trọng và con cái có thể thực hiện được. Không nên đặt ra quá nhiều luật lệ mà phụ huynh không có ý định bắt buộc
Phụ huynh cũng đừng lên tiếng chê bai các giới chức trường học làm nảy sinh đầu óc coi thường và bất phục tùng những viên chức này. Hãy giúp các em hiểu rằng: cãi nhau, đánh nhau hay có những hành vi chống đối quá đáng không có lợi cho cá nhân và cộng đồng.
“Nếu con ở cương vị của Mẹ thì con đồng ý hay từ chối?”
Bất cứ khi nào có dịp hãy khuyến khích con cái làm những quyết định có trách nhiệm. Giả sử một em lại gần Mẹ và xin phép ngủ lại nhà một người bạn mà bà chưa hề quen biết. Khi muốn từ chối yêu cầu của con thì người Mẹ nên đặt câu hỏi ngược lại như sau, “Nếu con ở cương vị của Mẹ thì con đồng ý hay từ chối?”
Những câu hỏi như thế tạo nên một dòng suy nghĩ, gia tăng tinh thần trách nhiệm cho con cái và giúp chúng biết suy nghĩ tích cực cho mình. Bà Mẹ cũng có thể hướng dẫn con không phải bằng khuyến cáo nhưng bằng những câu hỏi như, “Con có cảm thấy an toàn khi ngủ đêm tại đó không? Con có biết là có thêm những bạn khác cùng ngủ tại đó thì an toàn hơn không?”
Trừng Phạt
Những phương pháp tích cực không dùng tới trừng phạt bao giờ cũng tốt hơn. Tuy vậy, phải hiểu rằng tiến trình tích cực thường diễn ra chậm chạp. Trong thực tế, đôi khi có những hành vi của con cái mà phụ huynh muốn thay đổi nhanh chóng hơn.
Trước khi trừng phạt phụ huynh nên cảnh cáo trước. Và nếu tiếp tục vi phạm, các em sẽ bị trừng phạt ngay lập tức để các em có được một hình ảnh kết hợp: vi phạm và trừng phạt.
Sự trừng phạt hiệu quả thường là cắt giảm một số quyền lợi và phải đưa ra được phương cách cho các em lấy lại.
Thí dụ: “Vì con đi học trễ nên cuối tuần Mẹ sẽ chỉ cho con đi chơi với bạn vào ngày Chủ nhật và phải ở nhà ngày thứ bảy. Nhưng nếu từ nay đến cuối tuần con cố gắng thu xếp đi học đúng giờ Mẹ sẽ “xoá tội” và cho con đi chơi hai ngày cuối tuần.”
Trừng phạt, nếu được dùng đúng cách, sẽ tạo nên một thay đổi nhanh chóng hơn nhưng lại thường làm xáo trộn tình cảm gia đình. Các em thường gia tăng tính gây hấn sau khi bị trừng phạt. Do vậy cần phải nên cân nhắc cẩn thận. Sự trừng phạt làm các em ngưng một số hành vi nhưng bổn phận thực sự của Cha Mẹ là dạy dỗ con cái nên người bằng những phương tiện tích cực. Và dĩ nhiên, trừng phạt là cách tiêu cực.
Tuyệt đối tránh không trừng phạt các em về phương diện thể chất vì nó tạo nên tác dụng ngược. Nếu phụ huynh tát hay đánh con cái lúc nóng giận, hành vi hư hỏng có thể ngừng lại nhưng rõ ràng cả hai phía cùng ân hận vì sự nóng nảy này. Đó là chưa kể đến những rắc rối pháp lý khác.
Một thí dụ khác
Đừng tấn công nhân cách của con cái, cho dù các em còn nhỏ. Hãy tập trung vào việc cải thiện sai phạm của các em và khuyến khích chúng làm điều đó. Hãy tự hỏi, “Tôi muốn con tôi phải sửa sai gì trong tình huống này?”
Thí dụ: một anh trai bắt nạt cô em gái nhỏ hơn. Hãy làm như sau:
Người Mẹ tiến về phía cô em gái bị bắt nạt trước, nên nhớ luôn luôn đi về phiá nạn nhân trước để dạy cả 2 đứa con phải luôn quan tâm tới nạn nhân của mình; đồng thời bà cũng dạy con gái phương cách tự bảo vệ khi ra ngoài xã hội.
Bà Mẹ trước hết nên kiềm chế chính mình, hít ra thở vào chậm chạp 5, 6 lần cho bình tĩnh hơn rồi hỏi lớn giọng với thái độ tự chủ:
– “Anh con đã xô đẩy con. Con có thích như vậy không?
– “Con không thích”
– “Hãy nói với anh con: “Ngừng lại. Em không thích bị xô đẩy như thế.”
Sau khi đứa con gái lập lại như trên rồi bà Mẹ bèn quay sang đứa con trai:
– “Nếu người khác xô đẩy con, con có thích không? Tại sao con làm thế?"
Ngưng một chút cho đứa con trai trả lời, người Mẹ dịu giọng, nói chậm:
– “Con muốn em lui ra nên con đẩy em. Con không được đẩy vì có thể làm em bị thương. Lần sau hãy nói: “Làm ơn lui ra tránh đường cho anh”.”
Và người Mẹ yêu cần đứa con trai lặp lại. Bằng cách đó bà Mẹ đã dạy cho con cái về phương cách giao tiếp cho tình huống thực tế sau này.
Sư thiết lập kỷ luật của phụ huynh là một cố gắng đơn điệu, lâu dài và chậm chạp. Điều quan trọng là phải có mục tiêu rõ ràng và cố gắng đi từng bước chậm chạp về mục tiêu đó.
Đừng bỏ cuộc. Hãy kiên nhẫn. Mỗi lần phụ huynh bảo ban con cái làm điều gì, hãy tiên đoán việc chúng thi hành công việc đó ra sao cũng như đự đoán phương cách đối phó. Nếu thấy các em đã đi sâu vào con đường sai trái và không thể một mình sửa chữa những khuyết điểm đó, xin hãy cầu cứu các thầy cô giáo, cố vấn học đường, thậm chí cả Hiệu trưởng, các vị lãnh đạo tinh thần hay các nhà cố vấn tâm lý khác.
No comments:
Post a Comment